Blog: Geïntegreerd taalonderwijs
‘Een taalles uit de methode, daarna een spellingles. Na het buitenspelen werken we aan studievaardigheden. In de middag staat begrijpend lezen op het programma. En o ja, we moeten ook onze woordenschat les van gisteren nog afmaken. We eindigen de dag met technisch lezen.’
Deze beschrijving kan van toepassing zijn op een dagindeling van iedere willekeurige basisschool. In het Nederlandse onderwijs zijn wij gewend om met veel verschillende methodes te werken. Bij taal hadden we de afgelopen jaren het liefst voor iedere deelvaardigheid een aparte methode.
Blog geschreven door: Lidewij Vernooy
Overkoepelend thema
Inmiddels zijn deze inzichten aan het veranderen: steeds meer scholen willen vanuit een overkoepelend thema kennis van de wereld opbouwen bij hun leerlingen. Hierbij kunnen alle taaldomeinen aan bod komen. Taaldeelvaardigheden als spelling, begrijpend lezen en mondelinge taal staan dan in dienst van de inhoud van het onderwerp.Gebruik van rijke teksten
Ook in de keuze van teksten en materialen komt een kentering. Waar in het onderwijs eerst teksten aangepast op het leesniveau van de kinderen gebruikt werden, klinkt nu steeds meer de roep om het gebruik van rijke, authentieke teksten.
Tips om aan de slag te gaan
Hoe kun je als schoolteam of als leraar met deze nieuwe inzichten aan de slag gaan? Hieronder een aantal laagdrempelige tips:- Kies een pittig voorleesboek, passend bij jouw thema. Lees minimaal 20 minuten per dag voor aan jouw groep. Hierdoor werk je aan kennisopbouw van het onderwerp, begrijpend luisteren én woordenschat. Voor groep 5-8 zijn boeken van Marc ter Horst, Linda Dielemans of Rob Ruggenberg bijvoorbeeld heel geschikt.
- Plan begrijpend lezen in met een thematekst die je toch al met de leerlingen wilde lezen. Zodat jullie samen informatie verzamelen over het thema. Noem deze les niet ‘begrijpend lezen’, maar bijvoorbeeld ‘themales’. Het doel is tenslotte niet begrijpend lezen, maar meer te weten komen over het onderwerp. Geef bij deze ‘themalessen’ tekstgerichte opdrachten aan de kinderen, zoals ‘Onderstreep in de eerste alinea alle woorden waaruit blijkt dat deze tekst in een andere tijd speelt’. Zo kom je samen met de leerlingen tot dieper tekstbegrip en verbreed je hun kennis van de wereld.
- Gebruik bij technisch lezen teksten uit echte kinderboeken, ook voor de instructie! Kies bijvoorbeeld een moppenboek, een theaterleesboek of een informatief boek passend bij het thema. Maak kopieën voor de hele groep, en geef de voor-koor-door-instructie. Op deze manier werk je aan vloeiend lezen én stimuleren van het leesplezier.
- Zet iedere dag vrij lezen op het rooster, met vrije boekenkeuze en boekpromotie. Zorg dat hierbij verschillende soorten boeken (informatief, graphic novel, stripboek, verhalend boek) maar ook thematische boeken goed voor het voetlicht komen. Zorg dat ieder kind minimaal 2 boeken in zijn/haar kastje heeft, bijvoorbeeld een informatief themaboek en een verhalend boek. Laat vanaf niveau AVI E4 AVI-vrij kiezen! Als kinderen het decodeerproces onder de knie hebben, is het niet meer nodig (en niet bevorderlijk voor de leesmotivatie!) om boeken per leesniveau te kiezen. De serie Tijgerlezen van uitgeverij Querido is een AVI-vrije serie boeken, geschikt voor kinderen uit groep 3-6.