Blog: Vreedzaam bruist!

Scholen hebben het werken aan een positief en veilig schoolklimaat, sociale competenties en burgerschaponderwijs hoog op de agenda staan. Er wordt fors ingezet om de school (wijk) met alle betrokkenen (zoals het schoolteam, de leerlingen, ouders en ketenpartners) nog meer tot een oefenplaats voor democratie en actieve participatie te maken.

Mijn ABC-collegae Vreedzame trainers en ik signaleren dat vanaf de startweek van dit nieuwe schooljaar in Amsterdam veel schoolteams (startend met Vreedzaam of al meer ervaren) met enorm veel inzet en enthousiasme zich sterk maken om van Vreedzaam dit jaar (weer) een succes te maken!

Blog geschreven door: Fleur Runeman

Kick-off bijeenkomsten

Zo hebben schoolteams tijdens Vreedzame kick-off bijeenkomsten onder onze begeleiding zich voorbereid op de blokken 1 (We horen bij elkaar) en 2 (We lossen conflicten zelf/samen op) van Vreedzaam.

Scholen formuleren hun eigen Grondwet. Deze verwijst naar de missie, visie en kernwaarden van de school, de kern van Vreedzaam en de 8 basiswaarden van onze democratische rechtsstaat. Deze grondwet geldt voor iedereen (schoolteam, leerlingen en ouders).

Aan alle betrokkenen wordt uitgelegd en voorgeleefd wat dit betekent voor de positieve en morele norm. En de verwachtingen ten aanzien van positief gedrag die hierbij passen. De Grondwet fungeert als kapstok waaraan regels, routines en omgangsafspraken kunnen worden opgehangen.

Blok 1: We horen bij elkaar

Tijdens blok 1 van Vreedzaam wordt sterk ingezet op groepsvorming. De fase van kennismaking en norming worden aan elkaar gekoppeld. Om de stormingsfase milder te laten verlopen en eerder de performing-fase te bereiken. Welk gewenst gedrag wil je zien?

Naast de basisvakken onderwijzen we onze leerlingen hierin. Dit houdt net als bij Expliciete Directe Instructie in: instrueren, voordoen en oefenen, eisen en verantwoordelijkheid overdragen.

“Je doet geen Vreedzaam. Je bent Vreedzaam“

Blok 2: We lossen conflicten zelf/ samen op

Tijdens blok 2 van Vreedzaam staat het omgaan met en handig oplossen van conflicten centraal. Om daarmee het ontstaan van ruzies te voorkomen.

Conflicten horen bij het leven. Ook in dat van jou en van mij. Wat helpend is, is om eerst af te koelen of weer tot rust te komen als de emotiethermometer te hoog ‘uitslaat’ of als je ‘uit je raampje’ dreigt te schieten.

Daarna kun je het vast zelf proberen op te lossen. Lukt het nog niet voldoende dan zijn er óf leerling mediatoren óf volwassen die je daar graag bij helpen, volgens een mediatie stappenplan!

Van curatief naar preventief pedagogisch handelen

Wat ik zo mooi vind, is dat álle schoolteams waarmee ik werk zich enorm inzetten om hun preventieve, pedagogisch handelen zó te versterken dat ‘opschakelen’ naar curatief handelen (duidelijke consequenties, ‘zinvol’ straffen, time-out, schorsing of verwijdering) daarmee wordt voorkomen. De ‘onzichtbare’ en ‘zichtbare escalatieladder’ (Bennet, 2022) is hier een goed praktisch voorbeeld van.

“It takes a village to raise a child”

Samenwerking

We zijn er met z’n allen zo langzamerhand wel achter dat om bovenstaande doelen te bereiken we samen moeten optrekken. Ik zie dat schoolteams de samenwerking met en participatie van ouders/verzorgers willen verbeteren. En werken aan ‘Hoe vinden we elkaar beter in het belang van het kind?’.

In het algemeen geldt dit voor de wens om ‘passend te onderwijzen’. In relatie tot Vreedzaam worden er tal van informatiebijeenkomsten georganiseerd. Om ze naast de nieuwsbrieven, blokposters (in diverse talen) en kletskaarten (voor ouders t/m groep 6) te informeren en betrekken bij Vreedzaam.

Andere voorbeelden zijn: inloop voor ouders tijdens het ‘koffie-uur’ met als thema Vreedzaam, ouders een ‘les’ van Vreedzaam laten bijwonen in de klas, inzet van klassenouders bij de promotie van Vreedzaam of een ouder opnemen in de vaste stuurgroep Vreedzaam van de school.

Inzet van schoolteams

Ik ben hiernaast ook écht onder de indruk van hoe schoolteams zich inzetten voor bijvoorbeeld:

• Het betrekken van VVE, TSO, BSO, integratie van Vreedzaam binnen een IKC;
• Het betrekken van (ouders) van nieuwkomers en anderstaligen bij Vreedzaam;
• Het tot stand komen van een helder beleidsplan sociale veiligheid;
• De invoering van groepsvergaderingen, commissies, leerlingenraad, etc.

Veerkracht en een gevoelde noodzaak

Ondanks het flinke tekort aan personeel en de grote werkdruk in het onderwijs, ben ik evengoed verheugd. Vanwege mijn ervaringen met teams op de werkvloer ben ik blij om te constateren dat er ook veel veerkracht is en een gevoelde noodzaak om er tóch met z’n allen voor te gaan. Vreedzaam bruist!

Meer info: www.hetabc.nl/schoolklimaat
Of neem direct contact op met:
Fleur Runeman
Onderwijsadviseur Het ABC
fruneman@hetabc.nl