Wanneer een kind veel moeite heeft met lezen en spellen en er ondanks extra begeleiding vanuit school en thuis weinig vooruitgang is dan kan dat komen door dyslexie. Om erachter te komen of dat ook echt zo is moet er onderzoek gedaan worden.

Dyslexie betekent letterlijk dat iemand moeite heeft met taal. Bij dyslexie gaat lezen, spellen en ook zelf schrijven, gezien de leeftijd en het onderwijsniveau, veel te moeizaam, terwijl iemand wel een gemiddelde intelligentie heeft. Er is alleen sprake van dyslexie als er geen andere oorzaken zijn die de leesproblemen kunnen verklaren. De term dyslexie komt uit het Grieks en Latijn, want dys = niet goed functioneren, lexis = taal of woorden.

Dyslexie is geen leerstoornis. Ook is er geen eenvoudige test waarmee snel en simpel vastgesteld kan worden of iemand dyslexie heeft of niet.

Toch zijn er testen die deskundigen af kunnen nemen om te kijken of er bij iemand mogelijk sprake is van dyslexie. Daarbij wordt onder andere bekeken hoe groot de achterstand is met lezen en spellen en of er uitval te zien is op dyslexie-typerende vaardigheden.

Of er sprake is van hardnekkigheid kan pas aangetoond worden nadat een  lees- of spellingprobleem is gesignaleerd. Dit gebeurt meestal op de basisschool. Wanneer uit de toetsen blijkt dat een kind minder goed scoort op lezen en spelling, dan is dat reden om op school extra instructie te gaan geven en extra te oefenen. Hoe die extra hulp op school er uit kan zien wordt beschreven in het Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling (PDDB 3.0, d.d. 1-1-2022). De hulp die school gaat bieden moet besproken worden met de ouders en opgenomen worden in een handelingsplan.

Na minimaal 2 periodes van 10 tot 12 weken extra ondersteuning op technisch lezen, met een tussentijdse evaluatie, wordt weer getoetst om te kijken of de extra hulp heeft geholpen of niet. Gaat een kind met de extra hulp niet of te weinig vooruit dan noemen we dat didactische resistentie. Om dit te kunnen vaststellen moet eerst een half jaar lang een aantal keren per week extra instructie zijn gegeven en extra geoefend. Is de hardnekkigheid vastgesteld (de leerling haalt- ondanks extra hulp- 3x achtereenvolgens een E=score op de DMT), dan kan  school/ ouders de leerling aanmelden.

Een dyslexieonderzoek wordt uitgevoerd door een psycholoog of orthopedagoog met de bevoegdheid om dyslexieonderzoek te doen. Zo’n dyslexietest noemen we een diagnostisch onderzoek. Het onderzoek bestaat altijd uit een aantal onderdelen:

• Gesprek met ouders. Er wordt gevraagd naar het verloop van de ontwikkeling van een kind. Er wordt gevraagd hoe het tot nu toe op school is gegaan, of er nog andere ontwikkelingsproblemen zijn en of er meer familieleden zijn met dyslexie
• Lees- en spellingtoetsen. Dit wordt gedaan om het niveau van het lezen en spellen te meten. Een test is bijvoorbeeld het hardop lezen van rijtjes woorden en ook niet bestaande woorden. En er wordt een dictee afgenomen. Ook bekijkt de onderzoeker de informatie die door de school is aangeleverd over het lezen en de spelling.
• Testjes die de lees- en spellingproblemen kunnen verklaren. Zoals letterkennis en de klank-tekenkoppeling
•  Intelligentieonderzoek. Tijdens deze test wordt het IQ (Intelligentiequotiënt) gemeten. Maar er wordt ook gekeken naar de woordenschat, het leggen van verbanden tussen woorden, de werking van het geheugen en de snelheid waarmee een kind informatie verwerkt.     
  Met al deze informatie samen kan de specialist vaststellen of een kind dyslexie heeft of dat er misschien iets anders aan de hand is. Ook worden de resultaten van de testjes gebruikt voor een advies voor een behandelaanpak die past bij de problemen van jouw kind.                                         

Dyslexieonderzoek wordt in ons land vergoed voor kinderen op de basisschool van 7 tot en met 12 jaar die voldoen aan de criteria voor Ernstige Dyslexie (ED). Wanneer uit het onderzoek blijkt dat een kind ED heeft dan wordt ook de behandeling vergoed. De gemeente waarin je woont betaalt dan het onderzoek en de behandeling. Wat de criteria zijn voor dyslexie en hoe de behandeling er uit moet zien staat in het Protocol dyslexie diagnostiek en behandeling 3.0. Dit protocol is speciaal gemaakt voor de vergoedingsregeling.

Wanneer de resultaten van een kind niet voldoen aan de criteria voor de vergoedingsregeling dan werkt de onderzoeker volgens de richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van Stichting Dyslexie Nederland. De richtlijn en het protocol zijn voor een groot deel hetzelfde. Alleen voor het ED-protocol gelden nog extra criteria. Dit heeft niets te maken met wel of geen dyslexie hebben. Het zijn financiële afspraken die gemaakt zijn over welke kinderen in aanmerking komen voor de vergoedingsregeling via de Jeugdwet bij de gemeente.

Het kan dus zo zijn dat een kind wel dyslectisch is, maar dat de schoolresultaten niet voldoen aan de voorwaarden voor vergoede zorg. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een kind een ‘milde’ variant van dyslexie heeft of alleen spellingproblemen.

Voor dyslexieonderzoek en behandeling dat niet onder de ED-criteria valt worden de kosten helaas niet vergoed.

Heb je vragen over de niet vergoede zorg neem dan contact met ons op voor advies.

Wanneer dyslexie is vastgesteld, maakt de onderzoeker een rapport met daarin de uitkomsten van het onderzoek en een behandeladvies. Bij het rapport van de deskundige hoort, wanneer dyslexie is vastgesteld, ook een dyslexieverklaring. Dit is een verklaring waarin wordt aangegeven dat er uit onderzoek is gebleken dat er sprake is van dyslexie. Hierin wordt tevens aangegeven van welke compenserende en dispenserende maatregelen deze leerling- in overleg met school – gebruik kan maken.
Een dyslexieverklaring mag alleen worden afgegeven door een daartoe bevoegde deskundige. De deskundige moet een psycholoog of orthopedagoog zijn. Een dyslexieverklaring blijft onbeperkt geldig want dyslexie gaat niet over. Het verslag van de deskundige wat bij de dyslexieverklaring hoort is niet onbeperkt geldig. Dit komt omdat een kind zich ontwikkelt waardoor het bijvoorbeeld zo kan zijn dat andere ondersteuning of hulpmiddelen meer passend zijn wanneer een kind ouder wordt. De dyslexieverklaring geeft de mogelijkheid gebruik te maken van verschillende faciliteiten in het onderwijs. Bijvoorbeeld het gebruik van (ICT-)hulpmiddelen. Meer hierover kun je lezen op de pagina van Balans  Omgaan met dyslexie in het onderwijs.

Heb je vragen over de dyslexiezorg bij het ABC? Neem dan telefonisch of per mail contact met ons op via advies@hetabc.nl of 06-31631604 (bereikbaar op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag).